ဘဝထဲက ဟာသႏွင့္ ဗဟုသုတ

            ဒီေန ့ေတာ့ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲကမွ တစ္ခ်ိဳ ့ေသာ အေၾကာင္းေလးေတြ share မယ္ဗ်ာ။ သိတဲ့အတိုင္းကြ်န္ေတာ္က ဓာတ္အားခြဲရံုမွာ လုပ္ဖူးတယ္ေလ။ဓာတ္အားခြဲရံု ဆိုတာက 24 hour မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ ့ အလုပ္မ်ိဳးဗ်။ အျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရတာ။ တစ္ခုခု ျဖစ္လို ့ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့သူ မရွိတာနဲ ့ ဆံုးရွံုးမွဳ မ်ားသြားႏိုင္တယ္ေလ။ တစ္ခါတစ္ေလ ေစာင့္ၾကည့္ေနရင္းက မထင္မွတ္ပဲျဖစ္သြားတာမ်ိဳးေလးေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ တစ္ေခါက္က ၾကံဳခဲ့ ဖူးတဲ့ အေၾကာင္းေလးေျပာျပခ်င္တယ္

             ဒီလိုဗ်။ အခ်ိန္က ညေတာ္ေတာ္ေမွာင္ေနျပီ။ လကြယ္ည ဆိုေတာ့ ေမွာင္တာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အိမ္မွာ ေအးေအးေဆးေဆး ႏွပ္ေနတာေပါ့။ ရုတ္တရက္ မီးပ်က္သြားတယ္။ ေၾသာ္ ပံုမွန္ပါပဲေလ ျပန္လာမွာေပါ့ ဆိုတဲ့ အေတြးနဲ ့အိပ္ယာက မထဘူးေပါ့ဗ်ာ။ phone ring သံျမည္လာေတာ့ ဘာလဲဟ ဘာျဖစ္လို ့မ်ားလဲေပါ့။ ခြဲရံု GCB ကအသံအက်ယ္ႀကီး ျမည္ျပီး မီးက်သြားတယ္ ဆိုတာနဲ့ မေနႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ထျပီးသြားရျပီေပါ့။ ခြဲရံုေရာက္ေတာ့ ဘာျဖစ္တာလဲဆိုျပီး GCB ကို စစ္ရျပီေပါ့ဗ်ာ။ ရုတ္တရက္ လန့္သြားတာ GCB ထဲ ဝင္ေနတဲ ့အေကာင္ တစ္ေကာင္ေၾကာင့္ေပါ့ဗ်ာ။ ၾကံၾကံ ဖန္ဖန္ GCB ထဲကို ေၾကာင္ တစ္ေကာင္ေရာက္ေနရတယ္လို ့ဗ်ာ။ အဲ့ ဒီ့ ေၾကာင္လည္း ေတာ္ေတာ္ လန္ ့ေနရွာတယ္ ထင္ပါရဲ့ဗ်ာ။ ေအးေပါ့ မလန့္ပဲ ေနမလား။ လွ်ပ္စစ္ ခြဲရံုမွာ လုပ္ဖူးတဲ့သူေတြသိပါလိမ့္မယ္။ GCB က်ရင္ အသံဘယ္ေလာက္ က်ယ္တယ္ဆိုတာ။ ကံေကာင္းတာက ေၾကာင္က မေသဘူး။ protection system ေတြ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းလို ့ေပါ့။ GCB သာ မျပဳတ္ရင္ေတာ့ ေၾကာင္ကင္ျဖစ္ျပီ။ အဲ့တာနဲ ့ ေၾကာင္ကို ေမာင္းထုတ္ သန့္ ရွင္းေရးျပန္လုပ္ျပီး မီးျပန္တင္ရတယ္ဗ်ာ။

              ေနာက္တစ္ခါက်ေတာ့ ေန ့ခင္းႀကီးျဖစ္တာ။ျဖစ္ပံုမေျပာခင္ ခြဲရံုရဲ ့ တည္ေဆာက္ ထားပံုေလး ေျပာျပခ်င္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို ့ခြဲရံုက 33kv sub station ေလ။အဝင္  33kv အတြက္ GCB ကို ခြဲရံု အေဆာက္အဦး အျပင္မွာ ထားျပီး control panel ကို ေတာ့ ခြဲရံု အတြင္းမွာထားတယ္ေပါ့။ ျပီးေတာ့မွ အဲ့ဒီ့ outdoor GCB က ထြက္လာတဲ့ 33kv လိုင္းကို  Isolator နဲ ့ ခ်ိတ္ျပီး ၂ လိုင္းျပန္ခြဲတယ္။ တစ္လိုင္းခ်င္းဆီအတြက္ GCB တစ္လံုးဆီ သံုးျပီး 33~11kv 5MB X'mer ၂ လံုးနဲ ့ခ်ိတ္ဆက္ထားတာေပါ့။ အဲ့ဒီ့ GCB ေတြကေတာ့ indoor type ေပါ့။ ျပီးေတာ့မွ 5MB X'mer ၂ လံုးက ထြက္တဲ့ 11kv လိုင္းေတြကို စက္ရံုအသီးသီးဆီ Distribution လုပ္တာေပါ့။ က်န္တဲ့ control panel ေတြအကုန္ အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာရွိျပီး အဝင္ 33kv အတြက္ GCB ပဲ အျပင္မွာရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒီတစ္ေခါက္ျဖစ္တာက အဲ့ဒီ့ outdoor GCB မွာျဖစ္တာ။

                  ေန ့ခင္းႀကီး မီးက်တယ္ဆိုတာနဲ ့ ထံုးစံအတိုင္း လိုက္စစ္ရတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲ့မွာ အျပင္ outdoor GCB က အသံၾကားတယ္ဆိုေတာ့ သြားၾကည့္ရတာေပါ့။ GCB ကေန အထြက္ Isolator ကို သြားတဲ့ Cable ထြက္တဲ့ ေနရာမွာ ေျမြအျမီးေတြ့ပါေလေရာ။ အဲ့မွာ ဒုကၡေရာက္ေတာ့တာပဲ။ ကိုယ္ကလည္း ေျမြဆို ေၾကာက္။ က်န္တဲ့ သူေတြကလည္း မကိုင္ရဲ ။ ေတြ ့တဲ့ ေျမြအျမီး ကလည္း မနည္းမေနာႀကီး။ ေၾကာက္ဆို အျမီးက လွဳပ္ေနတာကိုးဗ်။ ဘာလုပ္လို ့လုပ္ရမွန္းမသိျဖစ္ေနတုန္း ျဗဳန္းဆို ကြ်န္ေတာ့္ဆရာက GCB ေနာက္ပိတ္အဖံုးကို ဆြဲဖြင့္ခ်လိုက္ေရာ။ ေျပးတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ေျမြက ထြက္မလာပါဘူး။ အထဲမွာ မီးကြ်မ္းေနျပီ။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ႀကီးတယ္ဗ်။ သူ ့ကိုယ္ထည္က လက္ေကာက္ဝတ္ေလာက္ကိုႀကီးတယ္။ ဒါနဲ့ ေသသြားတဲ့ေျမြကို အသာထား။ သန့္ရွင္းေရး ထပ္လုပ္ေတာ့မွ အဓိက တရားခံကိုေတြ ့တယ္။ Mr Rat ေမာင္ေမာင္ၾကြက္ေပါ့ဗ်ာ။ သူလည္း ေသရွာျပီေလ။ ေျမြက ၾကြက္ကိုေတြ့လို ့လိုက္ရင္းနဲ ့ ေသေန ့ေစ့သြားတဲ့သေဘာပါပဲ။


            အဓိက ေျပာခ်င္တာေလးက တစ္ခုတည္းပါပဲ။ ခြဲရံုမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါ သိလာတဲ့ အခ်က္တစ္ခုေပါ့။ ဒါကေတာ့ လွ်ပ္စစ္အလုပ္ကို ခြဲရံုမွာ လုပ္မဲ့သူ ညီ အစ္ကို ေတြ အတြက္ပါ။ GCB သို့မဟုတ္ VCB ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Circuit Breaker တစ္ခုခုေပါ့။ အဝင္အထြက္ေနရာ ေတြမွာ လိုင္းဆြဲျပီးတာနဲ ့ အေကာင္မဝင္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားရပါလိမ့္မယ္။ အဲ့လိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ တဒိန္းဒိန္ူနဲ ့မီးအျမဲလိုလို က်ေနပါလိမ့္မယ္။ အိမ္မွာသံုးတဲ့ breaker ေသးေသးေလးေတြကိုေတာင္ သူ ့ housing နဲ့ သူထားေပးသင့္ပါတယ္။ အိမ္ေျမွာင္ ပိုးဟပ္ ကပ္တာနဲ ့ မီးပ်က္တာမ်ိဳး မျဖစ္ရေအာင္ေပါ့။

             ေနာက္တစ္ခုက မီးအားအတက္အက် ျပႆနာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ့ မီးအားက 220v အေျခခံ အိမ္သံုးျဖစ္ျပီး frequency ကေတာ့ 50Hz ျဖစ္ပါတယ္။ frequency ဆိုတာက တစ္စကၠန္ ့အတြင္းျဖစ္ေပၚတဲ့ ႀကိမ္ႏွဳန္းကိုေျပာတာပါ။ တစ္စကၠန္ ့အတြင္းမွာ သူ ့ရဲ ့ AC wave ဟာ အႀကိမ္ ၅၀ အတက္အက်ရွိတာကိုေျပာတာပါ။ ဗဟုသုတ အေနနဲ ့သိထားသင့္ပါတယ္။ မီးအားက်တယ္ ဆိုတာကေတာ့ သံုးစြဲတဲ ့ load က ေပးႏိုင္တဲ ့ power ထက္မ်ားေနတဲ့အခါ ျဖစ္ေပၚလာတဲ ့ voltage က်ဆင္းျခင္းကိုေျပာတာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို ့ေတြ မီးပူသံုးလိုက္ရင္ မီးေခ်ာင္း မွိန္သြားတာကို သိမွာပါ။ အဲ့တာ မီးပူက load အရမ္း သံုးလို ့ျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းေတြကို လိုင္းခ်ိတ္ေပးတဲ့အခါ X'mer ရဲ ့ ခံႏိုင္ဝန္အားနဲ ့ load balance ျဖစ္ေအာင္ ခ်ိန္ညွိျပီး လိုင္းခ်ိတ္ေပးရတယ္ဗ်။ ကြ်န္ေတာ္ စေရာက္တုန္းက အဲ့လိုေျပာလို ့ေမးဖူးတယ္။တစ္အိမ္ခ်င္းစီရဲ ့အသံုးကို ဘယ္လိုစစ္မလဲလို ့ေမးမိတာေပါ့ဗ်ာ။ ဆရာက ျပံဳးျပီးေျပာတယ္။ တစ္အိမ္ခ်င္းဆီ လိုက္စစ္စရာမလိုဘူး ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းနဲ ့ ဘယ္လို စစ္ေဆးရင္ ရတယ္ဆိုတာကိုပါ ရွင္းျပတယ္။ သူရွင္းျပေတာ့ လြယ္လြယ္ေလးရယ္။ X'mer ရဲ ့အထြက္ Breaker မွာ တစ္လိုင္းခ်င္းဆီကို load အသံုးအမ်ားဆံုးအခ်ိန္မွာclamp meter နဲ့ ampere တိုင္းျပီး စစ္ေဆးႏိုင္ပါတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေျပာေတာ့မွ ဒီေကာင္လည္းရွက္ရွက္နဲ့ သြားျဖဲဖူးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္း ေတာ္ေလာက္ျပီ
အားလံုးကို ေပ်ာ္ေစခ်င္တဲ့
ကိုဇင္
MSC 237
written by @zinminnaing
Photo credit -google