ERGONOMIA ŚRODOWISKA - ADAPTACJA POMIESZCZEŃ DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Witam!

Zastanawiałaś/eś się kiedyś jak wygląda kuchnia, łazienka, pokój w domu osoby niepełnosprawnej?
Jakie wymogi muszą być spełnione aby korzystanie z tych pomieszczeń dawało satysfakcję samodzielności, bezpieczeństwa a zarazem było miło i przytulnie?

W tym poście przedstawię Ci jak powinno to wszystko wyglądać.

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że pod uwagę bierzemy osoby niepełnosprawne poruszające się na wózku inwalidzkim.

Poznasz zasady dotyczące:

• Zasięgu powierzchni manewrowych
• Podstawowe wymiary ciągów komunikacyjnych, które powinny zostać spełnione
• Wiedzę na temat drzwi
• Jak powinna zostać zaprojektowana lub przerobiona pod takie osoby kuchnia oraz łazienka.

Może brzmi to strasznie, natomiast jak trochę się w tym trochę posiedzi, sprawia to przyjemność.

Jako studentka terapii zajęciowej doskonale wiem, jak praca terapeuty wspólnie z architektem potrafi pomóc osobie niepełnosprawnej.
Osoby na wózku inwalidzkim, o ile jest to możliwe, pragną być jak najbardziej samodzielne. Nie chcą być ciągle uzależnieni od rodziny, bliskich czy znajomych do czynności takich jak: podanie szklanki z górnej szafki, przełożenie garnka pełnego zupy z blatu na kuchenkę po drugiej stronie kuchni, pomocy wejścia pod prysznic, czy setki innych.

Mieszkania możemy od nowości budować pod osoby poruszające się na wózku inwalidzkim lub przebudować je w danym okresie życia. Z tak wybudowanej czy przerobionej kuchni, łazienki mogą korzystać zarówno osoby chore jak i zdrowe, z tym, że dajemy możliwość większej samodzielności osobie niepełnosprawnej.

Zaczynamy? :)

Nieogarnięta JA i mój metr jesteśmy gotowi :D

Nie jestem z zawodu architektem, natomiast taką wiedzę posiadam. Oddałam kilka...naście projektów mieszkań w swoim życiu :)

Projekt jednego pomieszczenia, załóżmy, że jest to łazienka zawiera:
-1 rzut od góry + 4rzuty każdej z bocznych ścian projektu przed przebudową
-1 rzut od góry + 4rzuty każdej z bocznych ścian projektu po przebudowie
MINIMUM 10 kartek. Każda dodatkowa ściana to kolejny rzut.

Dla potwierdzenia, wykopane zdjęcia. Ostatnie poprawki w warunkach bojowych, przed oddaniem jednego z projektów:

Przejdźmy do rzeczy...

ZASIĘGI POWIERZCHNI MANEWROWYCH

WÓZEK INWALIDZKI - WYMIARY MANEWROWE

WYMIARY CIĄGÓW KOMUNIKACYJNYCH

WEJŚCIA, DOJŚCIA

• Bramy i furtki otwierają się do wewnątrz działki
• Furtki i bramki prowadzące na posesję o wymiarach od 90 do 110 cm. Im dłuższe skrzydło zakupimy, tym trudniej taką bramkę otworzyć.
• Zaleca się, aby bramki, furtki otwierały się do 110 stopni.
• Wysokość wycieraczki, kratki nie powinna przekraczać 2 cm.
• Dojścia do pochylni, drzwi utwardzone z minimalną długością 150 cm.

WYMIARY DRZWI

• DESKA ma za zadanie zabezpieczyć dolną część drzwi przed ewentualnym uderzeniem podnóżkiem wózka.
• UCHWYT znacznie pomaga osobie poruszającej się na wózku inwalidzkim otworzyć drzwi.
• Powierzchnia antypoślizgowa.
• Minimalna szerokość drzwi - 90 cm.
• W przypadku drzwi dwuskrzydłowych, minimalna szerokość jednego skrzydła nie mniejsza niż 90 cm.
• Minimalna szerokość wiatrołapu/przedsionka 150 cm
• Minimalna długość wiatrołapu/przedsionka 150 cm

KUCHNIA

Lokalizacja i wielkość

• Kuchnia powinna znajdować się blisko wejścia do domu/mieszkania.
• Najczęściej spotykane kształty pomieszczeń kuchennych to plan o kształcie prostokąta lub kwadratu.
• Podłogi mają być gładkie, pozbawione progów, chodniczków, dywanów
• Obowiązkowo zachowana powierzchnia manewrowa o powierzchni koła, średnica min 150 cm. (podane wyżej)

Drzwi (wymiary wyżej)

Okno

• Wysokość uchwytu/klamki nie powinna przekraczać 120 cm od poziomu podłogi.
• Minimalna powierzchnia dostępu do ona to 120x80 cm wolnej przestrzeni przed oknem.

Płaszczyzny robocze/Blaty

• Kształty litery L, I, II, U, C
• Najlepsze ułożenie blatów to tzw narożnikowe - C, L, U
• Nie za bardzo, rzadko spotykane - I, II
• Rozstawienie urządzeń kuchennych powinno przebiegać według przyjętego schematu: składowanie-mycie-przygotowanie-gotowanie.
• Chłodziarka najbliżej wejścia, następnie zlewozmywak, później miejsce do gotowania.
• Linia ciągu kuchennego bez załamań i występów. Umożliwia swobodne przesuwanie ciężkich naczyń.
• W miejscu przygotowania posiłku, pod blatem powinna być wolna przestrzeń. Nie powinny znajdować się szafki, ułatwi to swobodne wjechanie wózkiem pod blat.
• Optymalna wysokość blatu roboczego to 80-85 cm od poziomu posadzki.
• Głębokość blatu roboczego 55-60 cm
• Minimalna długość ciągu roboczego to ok 300 cm
• Boki blatów powinny być zaokrąglone.

Szafki kuchenne
Szafki stojące

• Wysokość nie powinna przekroczyć 87 cm
• Głębokość powinna wynosić minimum 50 cm

Swobodne manewrowanie wózkiem zapewni nam:

• Dolna część szafek na kółkach, co umożliwia łatwe wysuwanie.
• Dolna krawędź szafek kuchennych cofnięta o ok 15 cm od lica szafki, na wysokość ok 30-40 cm. Dzięki temu uzyskujemy możliwość podjazdu do szafki osoby na wózku. Podnóżek i stopy schowają się pod szafkę.

Istnieje alternatywa dla dolnych szafek:

• Wysuwane szafki typu Cargo

• Szafki z koszami lub półkami obrotowymi (przydatne w strefie narożnikowej)

• Drzwiczki szafek otwierane do 110-180 stopni

• Szuflady mocowane na prowadnicach rolkowych z blokadą, która uniemożliwi wypadnięcie szuflady.

• Krawędzie nie za mocno wystające poza lico szafki

Szafki wiszące

• Na wysokości 70-100 cm od podłogi. Na tej wysokości umieszczamy produkty żywnościowe, używane przez nas najczęściej.
• Głębokość szafek znacznie ograniczamy. Nie bardziej niż do 32 cm
• Możemy zastosować prowadnice, które umożliwią nam opuszczenie takiej szafki niżej, aby jeszcze łatwiej po coś sięgnąć.

Lodówka

• Powinna znajdować się na niewielkim cokole
• Nie preferuje się chłodziarko-zamrażarki. (Osobno lodówka, osobno zamrażarka)
• Drzwiczki otwierające się w kierunku nieutrudniającym manewrowaniu wózkiem.
• Wysokość lodówki 120 cm
• Głębokość lodówki 50-60 cm

Zlewozmywak

• Wolne pole płaszczyzny odstawczej z każdej strony - minimum 40 cm (Pozwoli na przesunięcie czegoś na bok, ciężkich naczyń etc.)
• Bateria kuchenna jednouchwytowa.
• Zmywarka nie niżej niż 40 cm od poziomu posadzki

Płyta kuchenna i piekarnik

• Wolne pole płaszczyzny odstawczej z każdej strony - minimum 40 cm.
• Piekarnik może znajdować się bezpośrednio pod płyta kuchenną lub może być wbudowany na wysokości nieprzekraczającej 60 cm od poziomu posadzki.
• Okap kuchenny na wysokości łatwej obsługi.

Zasady bezpieczeństwa w kuchni

• Powierzchnia antypoślizgowa
• Obowiązkowa powierzchnia manewrowa dla wózka, o powierzchni koła, o średnicy 150 cm.
• Płyta elektryczna
• Kontakty i włączniki elektryczne do sprzętu kuchennego na ścianach ok 10 cm od powierzchni blatu kuchennego lub specjalne panele elektryczne.
• Przedmioty szklane i ceramiczne na dolnych półkach.

ŁAZIENKA

Poręcze

• Poręcze w łazience umieszczamy obok umywalki, obok misy WC, pod prysznicem. Ich zadaniem jest pomoc przy przesiadaniu się z wózka na toaletę i odwrotnie, siadanie na krzesełko pod prysznicem, odsunięcie się, przytrzymanie etc.
• Wysokość poręczy to 70-85 cm
  Wyróżniamy:
• Poręcz prostą
• Poręcz kątową krótką
• Poręcz kątową długą (prawa, lewa)
• Poręcz uchylną
• Poręcz podłogową uchylną (Świetna alternatywa w czasie, kiedy nie ma możliwości przymocowania poręczy do ściany)
• Poręcz umywalkowa

Miska WC

• Odległość WC od tylnej ściany powinna być nie mniejsza niż 70 cm
• Deska zdecydowanie mocniej osadzona na misie, aby nie przesuwała się podczas przesiadania się z wózka.
• Wysokość misy to 45-50 cm
• Przycisk do spłukiwania powinien być zainstalowany z boku lub automatyczne systemy spłukujące. (Z boku, ponieważ nie wymusza to skrętu całego tułowia do tyłu)
• Przycisk do spłukiwania na wysokości nie większej niż 120 cm
• Wysokość pojemnika na papier toaletowy 100-1200 cm, odległość od tylnej ściany to 70-90 cm
• Uchwyt wspomagający/poręcz na wysokości 70-90 cm
• Przycisk alarmowy w obrębie siedziska
• Obok misy WC pozostawiamy wolną przestrzeń 100 cm x 100 cm, aby było możliwe podjechanie do toalety.

Brodzik

• Minimalna powierzchnia 90x90cm
• Spadek powierzchni w kierunku kratki ściekowej -1-2%
• Kratka do odpływu powinna znajdować się pod siedziskiem prysznicowym
• Wysokość siedziska prysznicowego 43-48 cm
• Wysokość poręczy 80-85 cm
• Minimalna długość węża do słuchawki prysznica powinna wynosić 150 cm
• Możliwość powiększenia słuchawki prysznicowej

Wanna

• Szerokość 70-80 cm
• Długość 150 cm
• Poręcz na wysokości 80 cm
• Głębokość 38-42 cm
• Wysokość ok 50 cm
• Mata antypoślizgowa

Umywalka

• Przestrzeń manewrowa przed umywalką 150x150 cm
• Spód umywalki musi znajdować się powyżej kolan osoby siedzącej na wózku - minimum 70 cm. Najlepsze umywalki bez syfonowe.
• Szerokość komory umywalki to 60-70 cm
• Głębokość komory umywalki to 50 0 60 cm
• Wysokość blatu umywalki (górna krawędź) 85 cm
• Poręcz na wysokości 80-85 cm
• Wysokość lustra nie wyżej niż 100 cm (licząc od poziomu posadzki)
• Najlepsze a zarazem zalecane lustra uchylne z regulowanym kątem nachylenia

Apteczka

• Umieszczamy ją w dostępnym miejscu
• Na wysokości nie większej niż 120 cm od poziomu posadzki

Wyposażenie dodatkowe

• Gniazdka elektryczne powinny być wyposażone w hermetyczne klapki, które zabezpieczają przed dostaniem się tam wody.
• Gniazdka elektryczne 60 cm od źródła wody
• Gniazdka elektryczne na wysokości 40-110 cm od powierzchni posadzki

Wymiary sprzętów przedstawione na rysunkach zostały celowo napisane w poziomie. Na projektach, papierze milimetrowym trzeba trzymać się zasad pion-poziom. Napisałam tak specjalnie, ponieważ rysunki nie są na papierze milimetrowym, abyś nie musiał/a ciągle przekręcać głowy w prawo :)

To już wszystko :)

Będzie mi bardzo miło, jeśli po przeczytaniu napiszesz mi, czy COKOLWIEK z tego rozumiesz. Jeśli nie, następnym razem bardziej się postaram. Aczkolwiek starań tutaj nie brakowało ;)

Na koniec jak zwykle ja, nieogarnięta tak jak na początku, ale czy Wszyscy są zawsze piękni i ogarnięci? Skąd. Bez spiny i do przodu :)

Skoro już tematyka wymiarów, nie sądzisz, że to lustro jest za wąskie? Istnieje jeszcze jedno wytłumaczenie, że to ja jestem za gruba :D

Tym oto akcentem dziękuję Ci za wytrwanie ze mną do końca.
Myślę, że osoby znające się na tym fachu są coraz bardziej potrzebne w dzisiejszych czasach. Razem z architektem można wyczarować bardzo przydatne i piękne rzeczy !

Do usłyszenia !

Źródła zdjęć: Zdjęcia prywatne