Objawy prawdopodobnych zaburzeń modulacji sensorycznej /poszukiwanie wrażeń/
W kilku poprzednich artykułach przedstawiłem charakterystykę dzieci z zaburzeniami modulacji sensorycznej, które są nadwrażliwe sensorycznie. Jest jednak grupa dzieci, które mając zaburzenia modulacji sensorycznej charakteryzują się intensywnym poszukiwaniem bodźców sensorycznych. Ich zachowanie nacechowane jest niezwykłą tęsknotą za doświadczaniem określonych bodźców o dużej intensywności, najczęściej związanych z ruchem. Obserwujemy również takie dzieci, które poszukują bodźców dotykowych (zwłaszcza czucia głębokiego, mocnego zdecydowanego dotyku), węchowych, smakowych, słuchowych czy wreszcie propriocepcji. Dzieci z tym typem zaburzeń modulacji sensorycznej intensywnie angażują się w działania, mające im dostarczyć bardzo intensywnych wrażeń związanych z danym rodzajem bodźców. Poszukując silnych wrażeń często bawią się w taki sposób, który dla innych może wydawać się niebezpieczny, nieprzyjemny, zbyt impulsywny czy nawet agresywny. Jedne są zbyt ruchliwe, więcej skaczą, więcej i intensywniej huśtają się, dłużej i szybciej kręcą się. Inne poszukując silnych wrażeń płynących z zapachu wąchają wszystko co intensywnie pachnie nawet środki czystości stosowane np. do mycia toalet. Te, które pragną mocnych wrażeń dotykowych ściskają rzeczy, mocno się przytulają lub chcą by je mocno przytulać, lubią baraszkowanie, zderzanie, ugniatanie. Jeszcze inne lubią dźwigać ciężkie rzeczy, skakać, zeskakiwać, przepychać się, gryźć coś, żuć. Poszukujące silnych wrażeń wzrokowych lubią oglądać jaskrawe neony, świecić sobie latarką w oczy, bawić się na różne sposoby światełkami.
Jeśli potrzeby sensoryczne tej grupy dzieci nie mogą być zaspokojone lub są ograniczane przez otoczenie /rodzic, nauczyciel/ pojawia się u nich zachowanie impulsywne, a czasem nawet agresywne. Zachowania poszukiwania pewnych bodźców zwykle pojawiają się jako sposób na poprawę odczuwania danej kategorii wrażeń: ponieważ słabo odczuwają siłę ruchu to starają się doświadczać go bardziej intensywnie. Wiele badań wskazuje, iż system nerwowy tej grupy dzieci jest często zbyt słabo pobudzony do właściwej aktywności więc takie poszukiwanie silnych bodźców jest ich sposobem na podniesienie poziomu pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego. To wydaje się niejako sprzeczne z tym co postrzegamy w zachowaniu dziecka. Jak to mało pobudzone, przecież skaczą i biegają, wiercą się, kręcą itp.? To jest ich zachowanie widoczne właśnie w reakcji na niski poziom pobudzenia układu nerwowego zwykle związany z niskim poziomem dopaminy. Mózg musi mieć właściwy poziom pobudzenia byśmy mogli skupić uwagę, myśleć, czy właściwie stosowanie do sytuacji reagować -zachowywać się. Zbyt niski jak i zbyt wysoki (z którym mamy zwykle do czynienia przy nadwrażliwości sensorycznej) poziom pobudzenia układu nerwowego utrudnia nam właściwe zachowanie. Właściwy poziom pobudzenia umożliwia myślenie, zapamiętywanie czy procedowanie docierających bodźców z poszczególnych systemów sensorycznych. Według innych badań zachowania tych dzieci mogą być próbą poprawy modulacji bodźców sensorycznych z jednej kategorii (modalności) poprzez dostarczanie sobie określonych rodzajów bodźców innej modalności. Np. by poprawić sposób przetwarzania (modulacji) bodźców dotykowych - czucia powierzchniowego poszukuje bodźców propriocepcji i czucia głębokiego. To dlatego czasem zachowania związane z poszukiwaniem jednych bodźców sensorycznych mogą współwystępować z nadwrażliwością na inne bodźce sensoryczne. Najczęściej, co zauważyła po raz pierwszy dr J.Ayres, poszukiwanie bodźców pochodzących z ruchu współwystępuje z nadwrażliwością dotykową (czucia powierzchniowego, lekkiego delikatnego dotyku). Taki profil sensoryczny często występuje u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo.
--
Autor: Zbigniew Przyrowski
I just upvoted You! (Reply "STOP" to stop automatic upvotes). Do społeczności: Jeżeli uważasz że głos został przyznany niesłusznie, przedstaw krótkie uzasadnienie w odpowiedzi do tego komentarza.
Cześć! Redakcja Tygodnika Kuratorskiego jest pod wrażeniem Twojej twórczości i chcemy prosić Cię o zgodę na publikację opisów oraz linków do Twoich postów w przyszłych numerach. Zależy nam na promocji wartościowych treści poprzez tworzenie cotygodniowego artykułu zbiorczego.
Oczywiście taką zgodę wyrażamy. Prosimy jednak mieć na uwadze, że część artykułów jest i będzie przedrukiem z naszego portalu integracjasensoryczna.info, ale oczywiście zawsze o tym informujemy w poście.