Temperatura a życie rodziny pszczelej - Tematy Tygodnia

in #tematygodnia7 years ago (edited)

Tło1.jpg

Opowiem Wam dziś o wpływie temperatury na rodzinę pszczelą oraz jak pszczoły radzą sobie z wysokimi, jak i bardzo niskimi temperaturami. Mechanizmy, które używają pszczoły do regulacji temperatury, są naprawdę zdumiewające.

Wpływ temperatury na pszczoły

Zanim przejdę do mechanizmów regulacji temperatury, które używają pszczoły, opowiem najpierw o wpływie temperatury. Receptory termiczne pszczół, pozwalają na pomiar temperatury z dokładnością nawet do 0.2*C. Receptory te, zlokalizowane są w wici czułka pszczoły.

img028.jpg

Rozwój pszczoły, w temperaturze zbyt niskiej lub zbyt wysokiej według badań, które przeprowadził Jones (2005) prowadzi do zmniejszenia stopnia zapamiętywania oraz pamięci krótkotrwałej. Dzieje się to przez niepoprawny rozwój neuronów. Wykazano również, że robotnice rozwijające się w za niskiej temperaturze miały problemy z przekazywaniem informacji poprzez "taniec pszczół" (dokładniej o tym zjawisku opowiem w innym poście). Optymalna temperatura dla pszczół to ok 34* C. Temperatury powyżej 36* C oraz poniżej 33* C są szkodliwe dla pszczół, w szczególności dla czerwiu pszczelego. Zespół badaczy Helmuta Kovaca (2014) wykazał, że pszczoły udomowione były w stanie przetrwać i pracować jedynie do temperatury 42.8* C.

Sposób na upały

Z moich obserwacji wynika, iż osoby niezwiązane z tematem pszczół i pszczelarstwa myślą, że to niskie temperatury są najgroźniejsze dla pszczół. Nic bardziej mylnego. W toku ewolucji pszczoły wykształciły bardzo skuteczne mechanizmy chroniące przed niską temperaturą (więcej w dalszej części artykułu). Jeśli chodzi o wysokie temperatury, pszczoły wystawione na pełne słońce w ulach, nie zawsze są w stanie skutecznie przeciwdziałać. Przegrzanie czerwiu prowadzi do jego zamierania, co w przypadku braku pomocy pszczelarza może skutkować rozwijaniem się groźnych chorób zakaźnych. Żeby za bardzo nie dramatyzować, pszczoły mające dostęp do wody są w stanie przetrwać fale upałów. Opowiem teraz o kilku mechanizmach, które stosują.

1. Wentylowanie

Gdy temperatura w gnieździe dochodzi do 36* C, pszczoły zaczynają wentylować gniazdo własnymi skrzydełkami. Ustawiają się w rzędy na wylotku ula i poruszając skrzydełkami, wytwarzają prąd powietrza. Trudno w to uwierzyć, ale podczas upałów, na mojej pasiece pszczoły wentylują tak mocno, że można porównać to do pracy wentylatora pokojowego na pełnej mocy. Jest to na tyle mocny podmuch, że kładzie się trawa przed ulami. Warto dodać, że im większy upał, tym więcej robotnic angażowanych jest jako "wantylatorki". Poniżej film przedstawiający opisany wyżej mechanizm.
Jako ciekawostkę dodam, że na podstawie kierunku (do wewnątrz lub na zewnątrz) wentylowania gniazda, można rozróżnić gatunki pszczoły.

img027.jpg

2. Odparowanie wody

Jeśli wentylowanie gniazda okazuje się nieskuteczne. Pszczoły zaczynają chłodzić gniazdo poprzez odparowania kropel wody. W tym celu przynoszą wodę w wolu, a następnie rozprowadzają cienką warstewkę wody na komórkach i ściankach ula. Dodatkowo robotnice wyciągają języczek z kroplą wody na końcu, w celu odparowania. W ten sposób, w upały może okazać się, że pszczoły wcale nie latają na kwiaty, lecz zbierają jedynie wodę do chłodzenia gniazda.

3. Opuszczenie gniazda

Kolejnym krokiem, jeśli odparowanie wody staje się nieskuteczne, jest opuszczenie gniazda przez część pszczół. Pszczoły, które opuszczają gniazda, uwiązują się pod wylotkiem, tworząc tzw. "brody". Równocześnie zwiększa się ilość miejsca w gnieździe do wentylacji i odparowywania wody.

maxresdefault.jpg

Ul z widoczną tzw. "brodą" stworzoną z pszczół

Sposób na niskie temperatury

Minimalna temperatura, jaką pszczoły potrzebują do lotu to ok. 7* C. Inna kwestia to potrzeba utrzymania stałej temperatury czerwiu. Robotnice ogrzewają gniazdo, wytwarzając ciepło w swym tułowiu. W tym celu wprowadzają w drgania mięśnie tułowia, nie poruszając przy tym skrzydełkami. Według Kleinhenza (2003) robotnice rozgrzewają tułów do 42.5* C, po czym wchodząc do pustych komórek, ogrzewają sąsiednie poczwarki. Oczywiście do tego wszystkiego, pszczoły zużywają pokarm. Dlatego też podczas długotrwałej niepogody, pszczelarz podkarmia rodziny pszczele aby miały dość pokarmu na wykarmienie larw + ogrzanie gniazda. Na okres zimy pszczoły tworzą tzw. kłąb zimowy. Pszczoły tworzą z własnych ciał swego rodzaju kule, która poruszając się w specyficzny sposób, pobiera pokarm wędrując w górę plastra. Najbardziej zewnętrzną warstwę kłębu tworzą ściśle skupione pszczoły. Taka warstwa to od 3 do 7 cm. Temperatura takiej otoczki jest niska i wynosi od 15 do 5* C. Jej zadaniem jest izolacja wnętrza kłębu przed utratą ciepła. W centrum kłębu znajduje się matka pszczela, najważniejsza "osoba" której ewentualna strata oznacza zagładę dla całej rodziny pszczelej. Cały mechanizm utrzymywania temperatury przez kłąb jest dość skomplikowany, w związku z tym postaram się szerzej opisać to w innym poście. Ważną informacją jest natomiast to, że pszczoły nie ogrzewają całej objętości ula, lecz jedynie utrzymują temperaturę w obrębie kłębu.

img029.jpg

Na tym miejscu warto obalić do dzisiaj istniejący przesąd wśród pszczelarzy, iż ul na czas zimy należy ocieplać. Ocieplanie ula przynosi więcej szkody pszczołą. Wskutek dużych różnic temperatury, na ściankach ula zaczyna skraplać się woda, co skutkuje większą śmiertelnością pszczół oraz pojawieniem się pleśni. Skutkuje to również zwiększonym zużyciem pokarmu, co może spowodować głód i śmierć rodziny pszczelej.

ibDvmYu.jpg

Fotografia termowizyjna ula podczas zimowli

Na powyższej fotografii widać wyraźnie, iż temperatura wewnątrz ula nie różni się od temperatury na zewnątrz. Jedynie w obrębie kłębu widać "ogień" : )

TEMATY TYGODNIA


Artykuł napisany do tematu 2: F.D.C. Willard nawiązujący do temperatury. Mam nadzieję że choć trochę Wam się podobał. Pozdrawiam !


Literatura:


Ostrowska W. 1998. Gospodarka pasieczna. Warszawa, PWRiL
Wilde J. Prabucki J. 2008. Hodowla pszczół. Poznań, PWRiL
Heran H. 1952. Untersuchungen u¨ber den Temperatursinn der Honigbiene
Jones J.C. i in. 2005. The effects of rearing temperature on developmental stability and learning and memory in the honey bee, Apis mellifera.
Kovac H. 2014. Metabolism and upper thermal limits of Apis mellifera carnica and A. m. ligustica. Apidologie

@apismellifera

Sort:  

Upvocik jak nic, zawsze. Lubię pszczelarstwo, bździółeczki (jak to kiedyś mój kolega mawiał). Wszystko na te tematy mnie interesuje i to są dla mnie najbardziej wartościowe posty.

Dziękuję i zapraszam do dalszego śledzenia profilu ; )

Bardzo ciekawy post :)

Dziękuję ; )

No proszę jakie te pszczółki mądre, niesamowite!
Już teraz wiem, czemu greccy pszczelarze narzekają czasami że mają mało miodu. Wiem również, dlaczego znajduję potopione pszczoły w pojemnikach na wodę moich zwierząt (spore ilości pszczół).
Bardzo dobry i pouczający post! :)

Dziękuję ; ) pozdrawiam

Pszczoły pokazały nam że tego roku zima będzie łagodna, przynajmniej jej pierwsza część.
Lubię miodzik. Mniam. Pozdrawiam.

Mam tylko nadzieję że nie będzie jak w zeszłym roku. Wiosna przyszła szybko po czym przyszły przymrozki niszcząc wszystkie kwiaty w sadach, był to jeden z najgorszych sezonów jeśli chodzi o miód i rozwój pszczół

Masz rację. Ostatnie lata pokazały różnego rodzaju anomalie pogodowe. To co jest teraz u nas też nie jest normalne i może więcej zaszkodzić niż przynieść obecnych korzyści, że jest teraz ciepło i z tego powodu wielu to cieszy.

Bardzo interesujący artykuł.

Dziękuję ; )

To już jak o tych pszczołach, to kiedyś wpadłem na coś takiego

https://adoptujpszczole.pl/

Może ktoś się zainteresuje :)

Cześć, wraz z @lawliet45, wychodząc na potrzeby odbiorców tagu polish chcemy tworzyć cotygodniowy przegląd tagu o nazwie Kurier-Kuratorski [konto czeka na weryfikację]. Zainteresowały nas Twoje treści i chcemy prosić Cię o zgodę na opisywanie oraz linkowanie do Twoich wpisów w naszych wydaniach. Zgoda spowoduje, że przy pisaniu nowego wydania Twoje posty, które opublikujesz od poniedziałku do piątku, będą przeglądane, jako pierwsze.

Celem istnienia czasopisma jest promocja wartościowych treści ukazujących się na tagu polish, podzielonych tematycznie, wyłapywanie niedocenionych postów, informowanie o wydarzeniach odbywających się w ramach polskiej Społeczności Steem oraz pomoc nowym użytkownikom z oswojeniem się z platformą. Wszystko w ramach przystępnego artykułu pozwalającego poznać życie tagu w ostatnim tygodniu.

Witam, wyrażam zgodę ; )