สมุนไพรไทยมะหาด

Photo from : phargardenผล = fruit

โพสต์ที่ 14
สวัสดีเพื่อนๆทุกคนค่ะ
วันนี้เรามาทำความรู้จักกับสมุนไพร "มะหาด" กันเถอะค่ะ เราก็เพิ่งจะรู้จักสมุนไพรชนิดนี้ ก้อตอนเริ่มเขียนโพสต์เรื่องเกี่ยวกับสมุนไพรต่างๆนี่แหล่ะ เพราะรู้ว่าการก็อปบทความนั้นไม่ดี ใช้ไม่ได้ เราจึงพยายามอ่านและจำ บางชนิดอาจจำสรรพคุณได้ไม่หมดก้อต้องขออภัยนะคะ เพราะความจำไม่ใคร่จะดีนัก
สมุนไพร "มะหาด" มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Artocarpus lakoocha Roxb.
และมีชื่อตามท้องถิ่นอื่นๆ ว่า : หาด, หาดขนุน, ปวกหาด, มะหาดใบใหญ่, ขนุนป่า, ฮัด, เซยาสู้, กาแย, ตาแป, ตาแปง เป็นต้น

ลักษณะของสมุนไพรมะหาด :
ต้นมะหาด : เป็นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 15-30 เมตร ไม่ผลัดใบ เป็นทรงพุ่มแผ่กว้าง ลำต้นมีลักษณะเปลาตรง ทรงพุ่มกลม เปลือกของลำต้นสีดำ หรือสีน้ำตาลอมแดงถึงน้ำตาลเข้ม บริเวณเปลือกของลำต้นมักมีรอยแตกและมียางซึมออกมา ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด หรือวิธีการตอนกิ่ง เติบโตได้ดีในดินเกือบทุกประเภท พรรณไม้ชนิดนี้มักพบขึ้นทั่วไปในที่กึ่งโล่งแจ้งตามป่าดงดิบ
ใบมะหาด : เป็นใบเดี่ยว รูปวงรี รูปไข่ หรือรูปขอบขนาน หลังใบเป็นมันสีเขียวเข้ม ท้องใบสาก ปลายใบมน ส่วนขอบใบเรียบ เป็นคลื่นเล็กน้อย ใบกว้างประมาณ 5-20 ซ.ม ยาวประมาณ 10-30 ซ.ม ส่วนกิ่งก้านค่อนข้างอ่อน และหนาประมาณ 3-6 มิลลิเมตร

Photo from : phargarden ผล -ใบ = Fruit - leaves

ดอกมะหาด : ออกดอกเป็นช่อ สีเหลืองหม่นถึงสีชมพูอ่อน ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่ในต้นเดียวกัน แต่อยู่คนละช่อ ช่อดอกเพศผู้กลม ช่อยาวประมาณ 0.8-2 ซ.ม ออกดอกเป็นช่อเดี่ยวตามซอก หรือช่วงล่างของกิ่งก้าน กลีบเลี้ยงมี 2 พู มีเกสรเพศผู้จำนวนมาก ส่วนช่อดอกเพศเมียเป็นรูปไข่หรือเป็นรูปขอบขนานสีเหลืองอ่อน ออกตามกลีบช่วงบน มีขนาดกว้างประมาณ 0.8-1.2 ซ.ม และยาวประมาณ 1.2-2.3 ซ.ม ปลายกลีบดอกหยัก ก้านช่อยาวประมาณ 2.5-3.5 ซ.ม มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ โดยจะออกดอกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน

Photo from : phargarden ดอก = flower

ผลมะหาด : ผลสดมีเนื้อ เป็นผลรวมสีเหลือง เป็นรูปทรงกลมค่อนข้างบิดเบี้ยวเป็นตะปุ่มตะป่ำ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5-8 ซ.ม ก้านผลยาวประมาณ 1.2-3.8 ซ.ม ผิวขรุขระและมีขนนุ่มคล้ายกำมะหยี่ ผลอ่อนเป็นสีเขียว พอสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อนถึงส้ม เมื่อแก่เป็นสีเหลืองปนน้ำตาล เนื้อนุ่มเป็นสีเหลืองถึงสีชมพู ภายในผลมีเมล็ดจำนวนมาก ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปขอบขนานหรือเกือบกลม เมล็ดเป็นสีน้ำตาลเทา ขนาดประมาณ 1.2 ซ.ม ออกผลในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม

Photo from : phargarden ลำต้น = trunk

สรรพคุณของสมุนไพรมะหาด :
ส่วนที่ใช้ : แก่นต้นมะหาด ราก เปลือก
"แก่น" มีรสร้อน มีสรรพคุณเป็นยาแก้กระษัย ละลายเลือด กระจายโลหิต
"แก่น" มีสรรพคุณเป็นยาแก้จิตขุ่นมัว ระส่ำระสาย แก้อาการนอนไม่หลับ
"ผงจากแก่น" นำแก่นไม้ที่อายุ 5 ปีขึ้นไป มาสับแล้วนำไปต้มเคี่ยวกับน้ำ จนเกิดฟอง ช้อนฟองที่ได้รวมกัน ทำให้แห้ง จะได้ผงสีขาวนวลจับกันเป็นก้อน นำไปย่างไฟให้เหลือง แล้วนำมาบดเป็นผง เรียกว่า “ผงปวกหาด” มีรสร้อนเมา นำมาชงกับน้ำเย็นรับประทาน เป็นยาขับพยาธิตัวตืดและพยาธิไส้เดือน หรือใช้ละลายน้ำ ทาแก้ผื่นคัน
"แก่น" มีรสร้อน ขับพยาธิตัวตืด แก้ลม แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้เส้นเอ็นพิการ แก้เบื่ออาหาร ขับโลหิต ละลายเลือด ขับปัสสาวะ แก้ไข้ต่างๆ แก้น้ำเหลืองเสีย แก้ประดงทุกชนิด แก้หอบหืด แก้เสมหะ
"ราก" แก้ไข้ ขับพิษร้อนใน แก้กษัยในเส้นเอ็น
"เปลือกต้น" รสฝาด ใช้เคี้ยวกับหมากแทนสีเสียด
"เปลือกต้นสด" ทาขับพยาธิ ต้มกินแก้ไข้ ขับพยาธิ
"ผลสุก" รับประทานได้ รสหวานอมเปรี้ยว
"ข้อควรระวัง" ห้ามกินมะหาดกับน้ำร้อน เพราะจะทำให้เกิดอาการปวดท้อง เกิดอาการไซ้ท้อง หรือเกิดอาการอาเจียนอย่างรุนแรงได้ แต่สำหรับบางรายอาจมีอาการแพ้ผงปวกหาด โดยจะมีผื่นคันขึ้นตามตัว หน้าแดง ตาแดง ผิวหนังแดงคัน และมีไข้ร่วมด้วย โดยอาการเหล่านี้จะหายไปเองภายใน 1-2 วัน

ขอบคุณที่ช่วยโหวตให้เป็นกำลังใจ
Love จาก L แอล @lbrewster