Nedir Bu Ekolojik Okur Yazarlık?

Çağımızın farkındalık arayışının bir yansıması olarak çıkan okur yazarlık terimi bugün pek çok alanda kullanılıyor. Matematik okuryazarlığı, teknoloji okuryazarlığı, bilim okuryazarlığı derken yeni bir terim daha eğitim hayatımıza girdi. Bence harika da oldu. Sözünü ettiğim kavram ekolojik okuryazarlık. Aslında diğer terimlerin özü bunda yatıyor. Kavramı ilk ortaya atan TEMA vakfı. Amaç ise doğanın farkında, ona zarar vermeyen ve sürdürülebilirliğini sağlayan toplumlar yetiştirmek.

Çevre eğitimi her dönemde Türkiye’de önemli olmasına rağmen, tam anlamıyla bireylere kazandırılan bir yetenek olmadığından dolayı doğayı bilinçsizce tahrip eden nesillerin sayıları hızlar artıyor. Bu akım böyle devam ettikçe de maalesef çocuklarımıza bırakabileceğimiz bir doğa da kalmıyor. Ayrıca doğaya saygı duymadan yetişen, doğa farkındalığı olmayan çocuklar kendilerine de özgüvensiz, hayatta çok amaçsız hissediyor kendilerini. Bu da onların psikolojik açıdan çok yıpranmalarına neden oluyor.

Çevre okuryazarlığı kazandırılmış bireyler nasıl mı oluyor, örneğin kopardığı domatesin dalına zarar vermiyor ya da balıkları üreme mevsimi dışında avlıyor. Böylece hem doğanın sürdürülebilirliğini sağlıyor hem de hayatta olma amacının farkına tekrar tekrar varıyor. Tabi ki çevre okuryazarlığının bu sadece topluma yansımış görünen kısmı. Bir de bunun eğitimini meslek olarak alanlar var ki, onların ilerleyebilmesi için doğayı anlamak ya da onu tahrip etmemek de yetmiyor. Doğa bilimini, doğayı anlamanın yanında onu sorgulamayı öğrenmesi de isteniyor. Kısacası ekolojik okuryazarlık çok geniş bir kavram ve biraz da karakterden doğayı sevmekten geçiyor.

Doğa eğitimleri için TEMA vakfı önderliğinde pek çok okul çalışmalar yürütüyor. Aslında çok da zor çalışmalar değil doğa çalışmaları. Doğayla ilgili dersler için öğrencilerle yeşil bir alana çıkmanız yeterli. Elinize aldığınız bir büyüteçle doğada neler oluyor gözlemlemek de çok eğlenceli. Yaratılışı anlamlandırmak, yaşama sebeplerini çözmek harika bir duygu. Fakat çok dikkatli olunması gereken bir konu var ki, o da bakmak ve görmek arasında var olan uçurumsal fark. Bunu ortadan kaldırmak için de kişilere ayrıca bir eğitimin verilmesi gerekiyor.

Ekolojik Okur Yazarlık Eğitiminde Üzerinde Durulan Konular

Ekolojik okuryazarlık kazandırmak adına verilen çevre eğitimlerinde en çok üzerinde durulan konuların başında besin yetiştirme ve mikro flora, fauna geliyor. Bu eğitimler boyunca kişiler doğayı yakından inceleyerek doğayı anlama yeteneği kazanıyor. Bunun dışında eğitimler sırasında termodinamik, güneş enerjisini kullanma ve enerji yasaları öğrencilere yine uygulamalı doğa eğitimleriyle veriliyor. Toprak, su, hava, yaşam, bitkiler ve hayvanlar bu derslerde ekolojik dengenin prensipleri içinde çocuklara tanıtılıyor. Eğitimimizin ana maddesini artık doğa merkezcilik oluşturmalı.

Sadece bilimsel gelişmelerin teşviki için doğa anlayışının geliştirmesi değil aynı zamanda problem çözme, doğaya ait olma ve problem çözme odaklı çalışabilmenin de anasıdır doğa eğitimi. En büyük temennim ise umarım kısa sürede bu eğitim modeli milli eğitimde uygulanır hale gelebilir.