မာလကာသီး
တာမင္စီ ၾကြယ္ဝတဲ့ မာလကာသီး
ဗီတာမင္ (Vitamin) ကို ‘ဗိုက္တာမင္’လို႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ဆိုတာ Vita (ဗိုက္တာ)ႏွင့္ Amin (အာမင္) ဆိုတဲ့ စာလံုးႏွစ္လံုးကို စုေပါင္းစပ္ေပါင္း လုပ္ထားတာပါ။
ဗိုက္တာ+အာမင္ (Vita+Amin) = ဗိုက္တာမင္ (Vitamin) ျဖစ္ပါတယ္။
Vita-က ‘အသက္’ လို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ Amin က Amino Acid (အမီႏို အက္ဆစ္) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းကို ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ စကားလံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ (Vitamin) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို စၿပီးတီထြင္စဥ္က ဗိုက္တာမင္ေတြဟာ အမီႏိုအက္ဆစ္ဓာတ္ေပါင္းေတြပဲလို႔ ထင္ခဲ့လို႔ေပးခဲ့တာပါ။ ခုခါမွာ ဗိုက္တာမင္ေတြဟာ အျခားဓာတ္ေပါင္းေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိလာပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဗိုက္တာမင္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုပဲ ဆက္ၿပီးသံုးေနပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ကို သက္ေစာင့္ဓာတ္ေတြလို႔ ျမန္မာမႈျပဳခဲ့ပါေသးတယ္။ အသက္ရွင္သန္ဖို႔ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဆိုတဲ့ မူရင္းအဓိပၸာယ္ႏွင့္ အလြန္နီးစပ္ပါတယ္။ ခုေခတ္မွာေတာ့ ဗိုက္တာမင္ ဒါမွမဟုတ္ ဗီတာမင္လို႔ပဲ အသံထြက္အတိုင္း ေျပာၾကတာမ်ားပါတယ္။ သက္ေစာင့္ဓာတ္လို႔ သိပ္မေျပာၾကေတာ့ပါဘူး။ ဗိုက္တာမင္ဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ ဒီဓာတ္ေပါင္းေတြဟာ ဗီတာမင္စီဟာ ဗီတာမင္ဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ထဲက လူေတြအသက္ရွင္သန္ဖို႔အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့အေၾကာင္း ေျပာၿပီးတဲ့ေနာက္ ေနာက္ထပ္အခ်က္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ တစ္ရက္မွာ ပမာဏအားျဖင့္ နည္းနည္းကေလးသာ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ဆက္ၿပီးေျပာပါမယ္။ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္၊ အဆီ၊ ပ႐ိုတင္းဆိုတဲ့ အာဟာရဓာတ္ေတြကို လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရက္မွာ ပမာဏအားျဖင့္ ဘယ္ေလာက္စားရတယ္ဆိုတာေဖာ္ျပတဲ့ ယူနစ္က ဂရမ္ (Gram) ျဖစ္ၿပီး အက္စေကာဘစ္အက္ဆစ္ကို လူတစ္ေယာက္ တစ္ရက္မွာ စားရမယ့္ပမာဏကို ေဖာ္ျပတဲ့ ယူနစ္ဟာ မီလီဂရမ္ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္မီလီဂရမ္ဆိုတာ တစ္ဂရမ္ရဲ႕ အပံုတစ္ေထာင္ပံု တစ္ပံုသာရွိပါတယ္။ တစ္ဂရမ္ဆိုတာ ျမန္မာအေလးခ်ိန္ တစ္ပဲသား (တစ္က်ပ္သားရဲ႕ ၁၆ ပံုတစ္ပံု) သာရွိပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ တစ္ရက္ မွာလိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္စီပမာဏဟာ အလြန္နည္းတဲ့ ပမာဏျဖစ္ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီမွာ ဗီတာမင္ဆိုတဲ့စကားရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ထဲက အခ်က္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ျပင္ပ (အစားအေသာက္ေတြ)ကေန မျဖစ္မေန ရယူရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွင့္လည္း ကိုက္ညီပါတယ္။ လူေတြဟာ ဗီတာမင္စီလို႔ အမည္ရထားတဲ့ အက္စေကာဘစ္အက္ဆစ္ကို ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ လံုးဝမထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ အစားအေသာက္ေတြကေန မျဖစ္မေနရေအာင္ စားသံုးရပါတယ္။မာလကာသီးတစ္ျခမ္းစားလွ်င္ ဗီတာမင္စီ အမ်ားအျပား၊ အျခားဗီတာမင္ေတြ အနည္းငယ္စီအျပင္ သတၱဳ အာဟာရအခ်ဳိ႕ကိုလည္း ရႏိုင္ပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြက ကယ္လစီယမ္ (Calcium) ၁၈ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ဝ.၂၆ မီလီဂရမ္၊ မက္ဂနီစီယမ္ (Magnesium) ၂၂ မီလီဂရမ္၊ မင္းဂနိစ္ (Manganese) ဝ.၁၅ မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စပရပ္စ္ (Phosphorus) ဆိုတဲ့ မီးစံုး ၄ဝ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ (Potassium) ၄၁၇ မီလီဂရမ္ႏွင့္ ဇင့္ (Zinc) ဝ.၂၃ မီလီ ဂရမ္ပါပါေသးတယ္။ မာလကာသီးႀကိဳက္သူတစ္ေယာက္ဟာ အသီးတစ္လံုး ကုန္ေအာင္စားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခုေျပာခဲ့တဲ့ပမာဏရဲ႕ ႏွစ္ဆရွိတဲ့ ဗီတာမင္ေတြ အျခား အာဟာရေတြကို ရရွိႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
မာလကာသီးမွ ေသြးတိုးႏွင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူေတြ၊ ေသြးတိုးႏွင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါျဖစ္မွာ စိုးရိမ္ေနသူေတြ ေၾကာက္ၾကတဲ့ ဆိုဒီယမ္ (Sodium) အလြန္နည္းသလို၊ အဆီကလည္း နည္းပါတယ္။
အပင္ထြက္အက်ဳိးျပဳ ဓာတ္ေပါင္းလိုက္ကိုပင္း (Lycopene)
အသီးအရြက္စတဲ့ အပင္ထြက္အစားအစာေတြ စားတဲ့အခါ ဗီတာမင္ေတြ သတၴဳအာဟာရေတြအျပင္ အာ ဟာရမဟုတ္တဲ့နည္းႏွင့္ က်န္းမာေရးကို အက်ဳိးျပဳတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းေတြ၊ ေရာဂါကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းေတြကိုလည္း ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ အပင္ထြက္ အစားအစာေတြမွာသာပါေနၿပီး၊ အသားငါး၊ ႏို႔၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥ စတဲ့ တိရစၧာန္အတြက္ အစားအစာေတြမွာ လံုးဝမပါတဲ့ အဲဒီအက်ဳိးျပဳဓာတ္ေပါင္းေတြကို ဖိုက္တိုခယ္မီကယ္ (Phytochemical) ေတြလို႔ ေခၚပါတယ္။ မာလကာသီးမွာ ဖိုက္တိုခယ္မီကယ္ အမ်ားအျပား ပါဝင္ပါတယ္။ အဓိက ႏွစ္မ်ဳိးက ေဘတာကယ္႐ိုတင္း (Beta Carotene) ႏွင့္ လိုက္ကိုပင္း (Lycopene) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေဘတာကယ္႐ိုတင္းဟာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဗီတာမင္ေအ အျဖစ္ ေျပာင္းသြားႏိုင္တာမို႔ ဗီတာမင္ေအေလာင္းလ်ာ (Provitamin A) လို႔လည္း သိထားၾကပါတယ္။ မာလကာသီးစားတဲ့အခါ ေဘတာကယ္႐ိုတင္းဟာ ဗီတာမင္ေအအျဖစ္ ေျပာင္းသြားၿပီး အာဟာရဓာတ္အေနနဲ႔ အက်ဳိးျပဳသလို ဗီတာမင္ေအျဖစ္ ေျပာင္းမသြားတဲ့ ေဘကာကယ္႐ိုတင္းေတြကလည္း အင္တီေအာက္စိဒင့္ (Anti-Oxidant) အာနိသင္နဲ႔ အက်ဳိးျပဳပါတယ္။ အင္တီေအာက္စိဒင့္ အာနိသင္ဆိုတာက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ႐ုပ္ကလပ္စည္း (Cell- ဆဲလ္) အစိတ္အပိုင္းေတြကို ဖ်က္ဆီးၿပီး နာတာရွည္ေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ဖရီးရယ္ဒီကယ္ (Free Radicals) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းကေလးေတြကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တဲ့ အာနိသင္ျဖစ္ပါတယ္။
လိုက္ကိုပင္း (Lycopene) ဆုိတဲ့ ဖိုက္တိုခယ္မီကယ္ တစ္မ်ဳိးဟာလည္း မာလကာသီးမွာ ၾကြယ္ဝစြာပါေနပါတယ္။ မာလကာသီး ၁ဝဝ ဂရမ္မွာ လိုက္ကိုပင္း ၅၂ဝဝ မိုက္ခ႐ိုဂမ္ေလာက္ပါပါတယ္။ လိုက္ကိုပင္းက ဆီးက်ိတ္ (Prostate) ကင္ဆာကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ အသီးအရြက္မ်ဳိးစံုမွာ က်န္းမာေရးကို အျခားနည္း (အာဟာရမဟုတ္တဲ့နည္း)နဲ႔ အက်ဳိးျပဳတဲ့ ဖိုက္တိုခယ္မီကယ္ဓာတ္ေပါင္းေတြဟာ အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ ရာေထာင္ခ်ီၿပီး ရွိေနပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အေရာင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ ေဘတာကယ္႐ိုတင္းက ဝါတယ္၊ လိုက္ကိုပင္းက နီတယ္စသျဖင့္ေပါ့။မာလကာသီးမွာ အူျဖဴသီး၊ အူနီသီးရယ္လို႔ ရွိေနျခင္း၊ အူျဖဴသီးမွာ ျဖဴတဲ့အသီး၊ နည္းနည္းဝါတဲ့ အသီးရယ္လို႔ ရွိတဲ့အျပင္၊ အူနီသီးမွာလည္း နည္းနည္းနီတဲ့ အသီး၊ အေတာ့ကိုနီတဲ့ အသီးရယ္လို႔ အေရာင္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေရာင္အႏုအရင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနတာမို႔ အက်ဳိးျပဳဓာတ္ေပါင္းေတြလည္း စံုလင္မယ္ဆိုတာ ခန္႔မွန္းလို႔ရပါတယ္။ ဘာအေရာင္ အသီးမ်ဳိးက ပိုေကာင္းသလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသီးအရြက္ေတြ စားတဲ့အခါ သက္တန္႔မွာပါတဲ့ အေရာင္မ်ဳိးစံုပါေအာင္ စားတာအေကာင္းဆံုးပဲလို႔ ေျဖလိုက္ပါရေစ။ အူျဖဴလည္း စား အူနီလည္းစား အစံုစားပါေလ့ ဆိုလိုပါတယ္။
Congratulations @kaungkinmaymay! You have completed the following achievement on the Steem blockchain and have been rewarded with new badge(s) :
Click here to view your Board of Honor
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOPDo not miss the last post from @steemitboard: